6 gợi ý giúp bạn cai nghiện màn hình

Hẳn bạn đang muốn tự chủ hơn trong việc tiếp cận thông tin. Thế nhưng, bạn loay hoay không biết làm thế nào?

Việc nhận ra mình đang bị chi phối bởi các thiết bị điện tử là nửa cuộc chiến rồi. Nhưng cuộc chiến còn lại để dành lại sự tự chủ từ chúng cũng không phải là dễ dàng, nếu như không muốn nói là rất khó khăn.

Nhiều lúc bạn tự ra giới hạn cho mình chỉ dùng mạng xã hội 30 phút/ngày, nhưng rồi 30 phút trôi qua và bạn vẫn không thể dứt mình ra được. Hay bạn tự nhủ bản thân là không dùng điện thoại sau 9h tối, nhưng rồi bạn trằn trọc khó ngủ và tự thoả hiệp với mình lấy điện thoại ra xem.

Qua nhiều năm trải nghiệm với việc lấy lại kiểm soát trong thói quen tiêu thụ thông tin, tôi nhận ra rằng: Chỉ dựa vào ý chí của bản thân để cưỡng lại sức cám dỗ lớn từ các ứng dụng điện tử là rất khó. Ý chí, kỷ luật có thể giúp tôi chiến thắng một thời gian ngắn, nhưng khi khoảng cách giữa tôi và nguồn cám dỗ ấy chỉ là một cú nhấp chuột, thì đó không phải là cách bền vững. Với tôi, việc tạo cho mình một môi trường tập trung và đặt ra những giới hạn bắt buộc mà tôi không còn cách nào khác phải tuân theo là cách hiệu quả nhất để làm chủ việc tiếp cận thông tin.

Đây là những điều hiện tại tôi đang làm, hi vọng giúp bạn có thêm ý tưởng cho cuộc chiến dành lại sự kiểm soát màn hình của mình:

1. Tạo những khoảng thời gian ngắt kết nối mạng hoàn toàn:

Hiện tại, trừ chức năng nhắn tin, gọi điện, Insight Timer (ứng dụng thiền), Podcasts, tất cả các ứng dụng khác trên điện thoại và máy tính của tôi bị ngắt khoá hoàn toàn từ 4h chiều hôm trước đến 8h sáng hôm sau. Khoảng thời gian này giúp tôi tập trung hơn cho bản thân, gia đình và công việc sáng tạo. Có thể bạn đang đi làm, đi học, hay vì lý do khác không thể ngắt kết nối được lâu như vậy, nhưng chỉ cần những khoảng thời gian ngắt kết nối ngắn trong ngày, ví dụ như không xem điện thoại 30 phút sau khi ngủ dậy, hoặc ngắt kết nối mạng sau 9h tối cũng đủ để mang lại những lợi ích thiết thực.

2. Không để các thiết bị điện tử trong phòng ngủ:

Việc để thiết bị điện tử xa phòng ngủ sẽ giúp bạn rất nhiều trong việc cưỡng lại cám dỗ kiểm tra điện thoại ngay trước khi đi ngủ, khi nửa đêm mất ngủ, hay khi vừa tỉnh dậy. Nhiều người để điện thoại trong phòng ngủ để làm chuông báo thức. Trong trường hợp này, bạn có thể mua cho mình một chiếc đồng hồ báo thức.

Sau 8h tối, tôi thường tập kết tất cả các thiết bị điện tử vào phòng làm việc và xạc pin ngay ở đó. Điều này giúp tôi cảm thấy tập trung và thư giãn hơn trong phòng ngủ. Tôi thường dành thời gian đó để kết nối với con, hay là đọc sách. Nghiên cứu chỉ ra rằng chỉ việc có điện thoại bên cạnh, dù là bạn không dùng đến, cũng dễ làm tâm trí bạn phân tán.

3. Xoá hết những ứng dụng gây nghiện trên điện thoại

Hiện tại, điện thoại của tôi chỉ giữ chức năng cơ bản như nghe gọi, nhắn tin cùng một ít ứng dụng được chọn lọc cẩn thận với tiêu chuẩn là: Lượng thời gian tôi dành trên ứng dụng đó xứng đáng cho những giá trị và tiện lợi mà nó mang lại cho tôi. Một ứng dụng chỉ cung cấp một vài tiện ích nhỏ chưa phải là lý do đủ thuyết phục để tôi tải về.

Khi xét về tiêu chuẩn này, thì toàn bộ các ứng dụng dễ gây nghiện và mất thời gian như Facebook, Instagram, Youtube, Ticktok sớm bị loại khỏi danh sách vì khả năng cao, tôi sẽ mất nhiều thời gian trên đó hơn là giá trị mà tôi thu về. Khi cần, tôi có thể truy cập thông tin những trang này từ trình duyệt web (Safari, Firefox) trên máy tính của mình.

Việc này giúp tôi giảm đáng kể lượng thời gian lãng phí trên điện thoại.

4. Cài đặt chế độ giới hạn thời gian sử dụng trên máy tính:

Cũng giống như điện thoại, tôi xoá hết những ứng dụng dễ gây nghiện, không cần thiết trên máy tính. Tôi cài đặt giới hạn tối đa 30 phút/ngày cho Safari, và 45 phút cho Firefox để truy cập vào email, báo điện tử, YouTube, tìm kiếm thông tin…Với từng loại thông tin, tôi cũng cài đặt những giới hạn sử dụng tối đa, như 45 phút cho YouTube, 20 phút cho báo điện tử…

Điều này buộc tôi phải phải tận dụng làm những việc cần thiết trước khi dùng thời gian vào mục đích giải trí để tránh trường hợp hết thời gian nhưng việc cần làm thì vẫn chưa xong.

5. Chặn hết những trang dễ gây nghiện và mang lại ít giá trị trên trình duyệt Web:

Kể cả khi xoá các ứng dụng gây nghiện trên điện thoại, máy tính rồi, chúng ta vẫn có thể dễ dàng lãng phí thời gian truy cập những trang thông tin này từ trình duyệt Web ( Safari, Fireforx) – nếu độ nghiện đủ lớn!

Với tôi, Facebook là một ví dụ. Dù ứng dụng này đã bị xoá trên điện thoại và máy tính, tôi vẫn dễ dàng lãng phí thời gian trên đó bằng cách đăng nhập tài khoản từ Safari. Thế nên, thêm một bước nữa, tôi chặn hẳn Facebook trên các trang trình duyệt web (Safari, Firefox) của mình. Nói cách khác, tôi không có bất cứ một cách nào để truy cập Facebook. Tương tự như vậy, máy tính của tôi đang chặn một số website khác mà tôi có xu hướng truy cập nhiều nhưng không mang lại nhiều giá trị.

Nhiều khi ý chí cạn kiệt nhưng những giới hạn này đã cứu tôi khỏi việc lên mạng một cách vô kỷ luật.

6. Để một người tin cậy ( người yêu/ bạn thân/ vợ/chồng) giữ mật khẩu cho những giới hạn này:

Lúc đang trong guồng lướt thông tin, việc tự cho phép mình gia hạn thời gian là điều rất dễ nếu bạn nắm trong tay mật khẩu. Thế nên, tôi để chồng tôi nắm giữ những mật khẩu này. Nếu có những ngày tôi thực sự cần thêm thời gian để làm một việc gì đó thì tôi sẽ phải “thuyết phục”chồng gia hạn, nhưng vì thêm rào cản này nên điều đó ít khi xảy ra hơn.

==========

Trên đây là những chia sẻ của cá nhân tôi trong việc kiểm soát thông tin của mình. Có thể chế độ tiêu thụ thông tin của tôi sẽ khác nhiều với bạn vì tính chất công việc, nhu cầu thông tin và cuộc sống khác nhau. Dù sao đi nữa, tôi luôn tin rằng việc tạo ra một môi trường làm việc tập trung, ít cám dỗ, ít phân tán bởi thiết bị điện tử là một điều cực cần thiết để nâng cao hiệu quả làm việc và chất lượng cuộc sống.

Tôi chúc bạn tìm được cách để sử dụng chúng một cách hiệu quả, để nó là công cụ mang lại nhiều niềm vui và hạnh phúc hơn trong cuộc sống của bạn.

P/s: Bài viết này chỉ là những gợi ý tổng quát về việc giới hạn thời gian và chặn các trang thông tin không cần thiết. Nếu bạn muốn biết thêm về cách cài đặt giới hạn hay chặn các trang thông tin như thế nào, tôi tin là trên mạng sẽ có nhiều nguồn thông tin hướng dẫn bạn chi tiết, tỉ mỉ.